Više od 30 žena sa teritorije Zlatiborskog okruga je pozvalo SOS telefon Ženskog centra Užica tokom prva dva meseca ove godine i zatražilo pomoć zbog partnerskog ili nasilja u porodici.
Sa ženama žrtvama je obavljeno deset individualnih razgovora u prostorijama Ženskog centra, nije pokrenut nijedan sudski postupak u sferi zaštite od nasilja u porodici i partnerskog nasilja tokom februara i januara, prema navodima iz Ženskog centra.
Vesna Bogdanović, koordinatorka SOS telefona pri Ženskom centru Užice ukazala je za Radio Lunu da su prošle godine zabeležili 1005 poziva na SOS telefon, više od 130 individualnih psiholoških, socijalnih i pravnih konsultacija sa žrtvama nasilja. Prošle godine je pokrenuto 12 sudskih, krivičnih i parničnih, postupaka, za krivično delo nasilje u porodici i za dugotrajne mere zaštite od nasilja u porodici.
Šta je ključno što nagoni žene da vam se prvi put obrate za pomoć pozivanjem SOS telefona?
- Uglavnom prvom pozivu SOS telefona prethodi nasilni događaj, odnosno eskalacija nasilja i žena ima izraženu potrebu da se nekome obrati za pomoć i podršku, a već ima potrebne informacije o SOS telefonu.
Pozivaju li uglavnom žene koje se prvi put susreću sa nasiljem ili češće one koje ga dugo trpe?
- Pozivaju žene koje trpe višegodišnje nasilje, odnosno nasilje koje se u ciklusima ponavlja. Žene dugo vremena ne prepoznaju psihičko i ekonomsko nasilje kao oblike rodno zasnovanog nasilja.
Zovu li češće mlađe ili starije žene, one koje su kratko ili dugo u braku? Jesu li bračni partneri najčešće nasilnici ili su to drugi članovi porodice?
- Obzirom da je jedan od osnovnih principa rada SOS telefona poštovanje prava žrtava nasilja na anonimnost, nismo u mogućnosti da imamo relevantne podatke odakle, odnosno iz kojih mesta Zlatiborskog okruga najčešće pozivaju žrtve. Najveći broj žena koje pozivaju SOS telefon je iz starosne grupe od 26 do 49 godina, zatim slede starosna grupa od 50 do 64 godine i starosna grupa preko 65 godina. Najmanji broj žena je iz starosne grupe od 18 do 25 godina. Navedeni podaci ukazuju da pozivaju i žene sa kratkim partnerskim vezama (bračna, vanbračna zajednica ili emotivna veza), ali je više žena koje su u višegodišnjim/višedecenijskim partnerskim vezama. Najčešći učinioci nasilja su sadašnji ili raniji bračni/vanbračni/emotivni partneri.
Šta je savet ženama koje se još nisu osmelile da pozovu SOS telefon i zatraže pomoć?
- Osim pružanja usluge SOS telefona žrtvama rodno zasnovanog nasilja, kojom se ohrabruju i osnažuju žena kako bi bile sposobne da samostalno donose odluke o izlasku iz nasilja i da preuzimaju kontrolu nad svojim životom, ŽCU sprovodi niz aktivnosti u cilju podizanja nivoa informisanosti o fenomenu, uzrocima, oblicima i posledicama porodičnog i partnerskog nasilja, prevazilaženja predrasuda i prihvaćenih patrijarhalnih stereotipa kako kod mladih, tako i kod šire društvene zajednice. Osim navedenog, informisanje javnosti o dostupnim oblicima socijalne podrške i zakonskim pravima i procedurama za zaštitu od porodičnog i partnerskog nasilja i nadležnostima državnih organa i ustanova u sistemu zaštite imaju za cilj da motivišu i ohrabre žrtve da učine prvi korak u izlasku iz nasilja i pozovu SOS telefon kako bi dobile adekvatnu stručnu pomoć i podršku, kao i sve potrebne informacije.
Ženski centar Užice je avgusta 2015. godine uspostavio specijalizovani SOS telefon za žrtve porodičnog i partnerskog nasilja. Uslugu SOS telefona su licencirali u junu 2018. godine kod Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja čime je SOS telefon Užice postao deo sistema socijalne zaštite u okviru savetodavno-terapijskih i socijalno-edukativnih usluga.
Kako opisujete međusektorsku saradnju nadležnih institucija u gradu na rešavanju problema nasilja u porodici?
- Shodno Zakonu o sprečavanju nasilja u porodici je propisana obaveza formiranja Grupa za koordinaciju i saradnju koju čine predstavnici osnovnih javnih tužilaštava, policijskih uprava i centara za socijalni rad sa područja za koje se grupa obrazuje. Grupa razmatra svaki slučaj nasilja u porodici, slučajeve kada treba da se pruži zaštita i podrška žrtvama nasilja u porodici, izrađuje individualni plan zaštite i podrške žrtvi i predlaže nadležnom javnom tužilaštvu mere za okončanje sudskih postupaka. Sastancima mogu, po potrebi, prisustvovati predstavnici obrazovnih, vaspitnih i zdravstvenih ustanova i Nacionalne službe za zapošljavanje, predstavnici drugih pravnih lica i udruženja i pojedinci koji pružaju zaštitu i podršku žrtvama. Ženski centar Užice kontinuirano nudi saradnju javnim tužilaštvima u okviru Grupe za koordinaciju i saradnju za žrtve koje su se nama obratile za podršku i pomoć, ali tužilaštva se uopšte na izjašnjavaju povodom ponuđene saradnje. Državni organi u sistemu zaštite od nasilja ne postupaju na jedinstven način u cilju delotvornog sprečavanja nasilja u porodici i hitne, blagovremene i delotvorne zaštite i podrške žrtvama nasilja u porodici. Evidentna je neujednačena primena zakonskih propisa što jasno ukazuje da žrtve ne uživaju ista prava na zaštitu na teritoriji cele države. To je dovoljan razlog da nadležni državni organi, uključujući Savet za suzbijanje nasilja u porodici, podrobnije istraže moguće uzroke i preduzmu mere za njihovo otklanjanje.
Ko ove godine finansira vaš rad i ima li promena u odnosu na prethodne godine? Čija bi vam pomoć dobrodošla?
- Usluga SOS telefona za žrtve porodičnog i partnerskog nasilja je regionalna licencirana socijalna usluga i dostupna je na teritoriji Zlatiborskog okruga kao besplatna telefonska linija. Uslugu SOS telefona koriste žrtve nasilja sa teritorije svih deset lokalnih samouprava Zlatiborskog okruga. Očekivano je da sve lokalne samouprave okruga učestvuju u sufinansiranju regionalne usluge SOS telefona sa znatno manjim budžetskim sredstvima nego da samostalno uspostave i finansiraju uslugu SOS telefona za građane svoje opštine. U ovoj godini, do sada, su obezbeđena novčana sredstva preko javnih nabavki od strane Opštine Arilje i Opštine Čajetina i očekujemo raspisivanje javne nabavke od strane Grada Užica.
Ima li pomaka u odnosu na prethodne godine kada je otvaranje sigurne kuće u gradu ili Zlatiborskom okrugu u pitanju?
- Ženski centar Užice kontinuirano od 2016. godine zagovara uspostavljanje regionalne sigurne kuće za bezbedno smeštanje žrtava porodičnog i partnerskog nasilja na teritoriji Zlatiborskog okruga. ŽCU je prethodne godine učestvovao u radnim timovima za izradu Plana razvoja grada Užica 2023-2030 i zagovarao da Planom razvoja bude predviđeno uspostavljanje sigurne kuće. Usvojeni Plan razvoja grada Užica 2023-2030 je samo konstatovao da ”Grad Užice trenutno nema obezbeđene usluge prihvatilišta za žrtve nasilja, kao i da uspostavljanje sigurne kuće nije planirano u novoj Strategiji razvoja socijalne zaštite, pa je potrebno razmotriti mogućnost za uspostavljanje regionalne sigurne kuće koja bi pružala usluge zaštite žrtava nasilja za korisnike iz celog Zlatiborskog okruga“.
Ministarstvo: U prva dva meseca ove godine devet femicida u Srbiji
