Potreba modernog turiste je da pored svih pogodnosti koje savremeni
turizam pruža istraži i predele koji nisu toliko pristupačni i dostupni.
Upravo na takvim mestima u prošlosti su podizani manastiri kao
svojevrsni spomenici kulture, duhovnosti i istorije srpskog naroda.
Želja turista je da posetom takvim mestima saznaju nešto više o sebi
kroz pomoć mudrih duhovnika, da prisustvuju religijskim ritualima ili
da se upoznaju sa kulturnom baštinom predela na kojem se svetilište
nalazi.
Zlatibor kao najposećenija planina u Srbiji poznata je po brojnim
zanimljivim lokalitetima u blizini samog turističkog centra, uglavnom
poznatim turistima koji godinama posećuju „ zlatnu planinu”, Na svojom
obroncima ona “skriva” dva dragulja od velike kulturne i duhovne
vrednosti: manastire Uvac i Dubravu. Podignuti uz sam kanjon reke Uvac,
čuvenu po meandrima čije slike krase neke od najpoznatijih svetskih
turističkih časpopisa i sajtova, posetiocima pored kulturnog iskustva
nude i doživljaj prave netaknute zlatiborske prirode.
Manastir Uvac nalazi se u selu Stublo, na granici opština Čajetina i
Priboj. Na velikom arheološkom lokalitetu 1994. godine otkrivene su i
otkopane zidine dimenzija 17 x 12 metara. Ceo manastirski kompleks Uvac
svedočanstvo je o davnašnjem postojanju jednog velikog duhovnog centra u
ovom kraju. Još uvek se ne zna ko je ktitor manastira, koliko je puta
rušen i obnavljan. Na stranicama jedne crkvene knjige iz 1622. godine
saznajemo da je Hram posvećen Rođenju Presvete Bogorodice.
Prvobitna crkva je bila manjih dimenzija, koju je manastirsko bratstvo u
16. a zatim i u 17. veku proširilo dodajući pripratu, bočne pevnice i
širu oltarsku apsidu. O ovim obnovama svedoče novčići sa tačnim godinama
kovanja koji su pronađeni tokom poslednje obnove manastira. Sačuvano je
veliko bogatstvo plastike, rozete, krstionice, čiraci, delovi mermernog
crkvenog mobilijara i predmeta od gvožđa i keramike. Živopis je,
nažalost, potpuno uništen, izuzev delimičnih fragmenata fresaka Svetog
Arhangela Mihaila i Svetog Simeona.
Zahvaljujući istraživanjima i radu Narodnog muzeja iz Užica početkom
devedesetih sagrađeni su i osveštani crkva i konak, a ceo kompleks je
stavljen pod zaštitu države. Na Malu Gospojinu 1995. manastir Uvac je
ponovo oživeo posle gotovo tri veka.
Manastir Dubrava se nalazi se na jednom od meandara reke Uvac, na
uzvišenju koje je sa tri strane okruženo kanjonom reke. Sa njega se
pruža predivan pogled na netaknutu prirodu i rečni tok.
O istorijatu manastira ne postoje pouzdani pisani podaci, ni o vremenu
nastanka, ni o tome ko ga je sagradio. Sa sigurnošću se samo može reći
da je izgrađen u srednjem veku. Za otkrivanje ovog srednjovekovnog hrama
najzaslužniji je jeromonah Danilo, koji je tokom službovanja u manastiru
Uvac više od dve godine proveo lutajući po zlatiborskim padinama u
potrazi za ruševinama svetinje koja mu se nekoliko godina pre dolaska u
Uvac počela ukazivati tokom molitvi.
U proleće 2001. pronašao je prve tragove hrama i pune tri godine boravio
u obližnjoj pastirkoj kolibi ili pešačio iz Uvca (gde je i dalje
službovao) kako bi radio na otkrivanju manastira. U pomoć su mu pritekli
meštani i Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva. Otpočelo je
otkopavanje ruševina i tom prilikom su pronađene dva metra visoke
ruševine manastirske crkve, a pedesetak metara dalje i ostaci
manastirskog konaka. Pronađeni ostaci su od sige, materijala koji se
koristio za izgradnju srednjovekovnih manastira, pa se zbog toga sa
sigurnošću može tvrditi da je i ovo bila srednjovekovna svetinja.
Tokom iskopavanja ruševina, na mestu gde se u pravoslavnim svetkovinama
nalazio oltar, na dubini od 80 cm, meštanin Mitar Đurović, je pronašao
skrivnicu sa više od 260 dobro očuvanih mletačkih zlatnika iz 17. i 18.
veka. Počinje obnova prvobitne stare bogomolje posvećene Svetom
velikomučeniku Pantelejmonu (mala manastirska crkva), a kasnije i
izgradnja veće crkve posvećene Svetom Vasiliju Ostroškom. Kasnije su
izgrađeni i manastirski konaci za smeštaj sestrinstva (danas je to
ženski manastir), gostoprimnica, ekonomski objekti i druge građevine.
Manastiri su na oko 30 km od centra Zlatibora. Put do manastira Dubrava
je pristupačniji pa je do njega moguće doći putničkim vozilom, dok je do
manastira Uvac potrebno deonicu od poslednjih nekoliko kilometara preći
peške. Za odvažnije izlet može biti i prava avantura. Postoji mogućnost
da se u centru iznajmi terensko vozilo, kvad ili četvorotočkaš i da se
uz pratnju vodiča napravi izlet. Takođe turisti koji su u dobroj
fizičkoj kondiciji i željni da naprave neki vid hodočašća imaju
mogućnost da to urade uz pratnju lokalnog planinarskog vodiča. Za sve
potrebne informacije o tome zainteresovani se mogu javiti u Info-centar
Turističke organizacije Zlatibor.
Tekst možete pogledati i na sledećem linku:
http://www.zlatibor.org.rs/sr/
